نقش حزب رستاخیز در تحولات دوران پهلوی دوم

محدوده اص لی زمانی رساله حاضر سال ها ی 1353 تا 1357 یعنی آخر ین سال ها ی پادشاه ی و سلطنت در ا یران است. عوامل و زم ینه ها و شر ایطی که بر حوادث آن سالها تأث یر گذاشته اند : متغیره ای وزارت (نخست وزیری) مدیر ک لی حزب، چهره ها ی هم یشه آشنا در ه یأت دولت، جابجا یی دولت ها ی پس از هو یدا، بر بستر عام لی ثابت قرار گرفته بودند . سلطنت و پادشاه ی جزء لا ینفک جامعه ا یران قلمداد م ی گرد ید، اما همان جزء ثابت، سا یر عوامل را تحت تأ ثیر قرار داد و با گزینش نظام تک حزبی که قرار بود همه آرزوهای اتوپیایی شاه را جامه عمل بپوشاند، تبد یل به ابزار ی بر ای از میان بردن وحدت ن یم بند س یاسی شد. رویکرد نظام تک حزب ی تحت عنوان رستاخیز ملت ا یران در کنار سا یر مولفه ها، مشروع یت س یاسی خود را از دست داد . تشکیل حزب بر پا ی ه نقض قانون اساس ی بود و مبدل به حربه ا ی شد که تضادها ی درون ه یأت حاکمه را ب یشتر کرد و هر کدام برا ی حذف دیگری به کارشکن ی در برابر یکدیگر پرداختند . این حرکت با موج نارضا یتی مردم و شروع اعتراضات عموم ی و ایجاد تزلزل در ارکان نهادها ی س یاسی و تشتت در افکار همراه شد ، رابطه دربار با وزارت و دولت به جا ی استحکام به سرد ی و جدا یی انجام ید و فقط الفاظ ظاهر ی و احترام ساختگ ی ما بین آنان بود نه همدل ی و اهداف واحد مشترک . حزب رستاخ یز مبتن ی بر ه یچکدام از اند یشه ه ای غرب و تجربه حزب گرا یی در ای ران نبود . این حزب مولود فکر و آرمان گرا یی شخص شاه بود و نتوانست ه یچکدام از معضلات س یاسی، اجتماع ی و اقتصاد ی و فرهنگی را در جامعه از م یان برد ارد، بودجه تشک یلات حزب بر بودجه ه ای پیشین دولت ی افزوده گرد ی د و سبب نابسامانی اقتصادی نیز بوده است. شاه نیز در نهایت به خطا بودن تأسیس آن اعتراف کرد.